Banki spółdzielcze na drodze do zastąpienia WIBOR-u

Banki komercyjne stopniowo wprowadzają pierwsze produkty oparte na wskaźniku WIRON, Ministerstwo Finansów zapowiada emisję obligacji opartych na nowym wskaźniku, a jak z tranzycją radzą sobie Banki Spółdzielcze?

 

– Podkreślenia wymaga w szczególności duże zaangażowanie banków, w tym banków spółdzielczych,  w realizację reformy wskaźników referencyjnych. Prowadzone dotychczas prace na rynku finansowym przebiegają zgodnie z opracowanym wcześniej harmonogramem, tak że możliwe jest nawet wcześniejsze wprowadzenie, w zauważalnej skali, do oferty rynkowej produktów i umów opartych o WIRON. Spodziewamy się, że w najbliższym czasie będzie także miała miejsce pierwsza emisja obligacji opartych o nowy wskaźnik przez Skarb Państwa – powiedział, dr Tadeusz Białek, Prezes Związku Banków Polskich i Przewodniczący KS Narodowej Grupy Roboczej.

 

IT, regulaminy i …edukacja

 

Dr Michał Król, prezes Mikołowskiego Banku Spółdzielczego zapewnia, że bank ten, jako uczestnik Zrzeszenia BPS, jest na ostatniej prostej do wdrożenia wskaźnika referencyjnego WIRON.

– Nasze środowisko IT jest już dostosowane do nowego wskaźnika. Oznacza to, że od strony informatycznej możemy oferować produkty funkcjonujące na podstawie wskaźnika WIRON. Drugi obszar przygotowań dotyczy kwestii prawnych – działania naszego banku w tej sferze są realizowane we współpracy ze Zrzeszeniem BPS. Mogę je podzielić na dwie fazy. Pierwsza to opracowanie planów awaryjnych i klauzul umownych związanych ze zmianą wskaźnika referencyjnego odnośnie do umów już funkcjonujących. Ten etap uznaję za zrealizowany. Drugą jest wprowadzenie wzorcowych regulacji i umów, co umożliwi klientom korzystanie na przyszłość z naszych produktów opartych na wskaźniku WIRON. W tym aspekcie Zrzeszenie BPS finalizuje prace – ocenia Michał Król.

 

Podkreśla, że przygotowując się do przejścia z WIBOR na WIRON, nie tylko dostosowywane są systemy IT, opracowywane plany awaryjne i regulaminy oraz przygotowywane nowe zapisy umów, ale również kładziony jest duży nacisk na edukowanie swoich klientów.

 

– Nie tylko na bieżąco i z sukcesem informujemy naszych klientów o nadchodzących zmianach, ale również przygotowujemy kompleksową kampanię edukacyjną. Naszym celem jest, aby klienci byli w pełni świadomi ryzyka związanego ze zmianą oprocentowania opartego na nowym wskaźniku – wyjaśnia prezes Mikołowskiego Banku Spółdzielczego. Jego zdaniem największym wyzwaniem tranzycji jest „zapewnienie zgodności całego procesu z obowiązującym porządkiem prawnym, zwłaszcza w kontekście rozbieżności w interpretacjach prawnych i rozwiązaniach proponowanych przez banki.”

 

Wyzwania prawne

 

Na kwestie prawne zwraca również uwagę Beata Hamkało prezes Banku Spółdzielczego w Jaworze. – Obecnie oczekujemy na ostateczne uregulowania prawne i regulacje wzorcowe, które zobowiązał się przygotować Bank Zrzeszający BPS do końca IV kwartału 2023 r. Jesteśmy świadomi, że proces zamiany wskaźników musi zostać zakończony do końca 2024 r. – mówi. Zastrzega, że bank którym kieruje nie posiada dużego portfela kredytów hipotecznych lub innych opartych o wskaźnik WIBOR i skupia się na umowach kredytowych zawartych z jednostkami samorządu terytorialnego, które również są oparte o zamieniany wskaźnik WIBOR.

 

 – Jesteśmy w trakcie inwentaryzacji umów wymagających aneksowania i przygotowywania harmonogramu wdrożenia wskaźnika WIRON – informuje prezes Banku Spółdzielczego w Jaworze.

 

Obowiązki banku zrzeszającego

 

Szymon Wysoczański, dyrektor Departamentu Skarbu w Banku Polskiej Spółdzielczości, podkreśla działania jakie musi podjąć BPS, jako Bank Zrzeszający. – Aby właściwie przygotować się do przejścia z WIBOR na WIRON, nasz bank uczestniczy w pracach Narodowej Grupy Roboczej (NGR). Prace NGR toczą się w ramach obszarów tematycznych, tzw. strumieni i Bank BPS ma swoich przedstawicieli w poszczególnych strumieniach. Informacje o postępach oraz wynikach prac NGR przekazujemy na bieżąco Bankom Spółdzielczym – mówi.

 

Na początku 2023 r. BPS podpisał z GPW Benchmark umowę, która umożliwia stosowanie nowych wskaźników WIRON w produktach oferowanych klientom. Do umowy tej przystąpiły Banki Spółdzielcze Zrzeszenia BPS.

 

– Rolą Banku BPS jako Banku Zrzeszającego jest pomoc Bankom Spółdzielczym w przygotowaniu się do konwersji starego portfela produktów oraz w przygotowaniu nowej oferty produktowej dla klientów. Opracowujemy wzorcowe regulacje produktowe dla zrzeszonych banków, które bazują na nowych wskaźnikach referencyjnych. Rozmawiamy z dostawcami systemów informatycznych, aby właściwie przygotować technologicznie banki do reformy – wyjaśnia Szymon Wysoczański.

 

Podobnie jak w bankach zrzeszonych w BPS trwa dostosowanie systemów informatycznych, procedur wewnętrznych oraz wzorów umów do oferowania klientom wszystkich typów produktów finansowych stosujących indeks WIRON.

 

– Ustawowa zmiana istniejących umów kredytowych planowana jest dla całego sektora bankowego na rok 2025. Natomiast już w 2023 r. możliwa powinna być emisja obligacji, także tych korporacyjnych i samorządowych, stosujących indeks WIRON. Zmiany będzie trzeba przeprowadzić również w umowach produktów inwestycyjnych, leasingowych i faktoringowych. Banki Spółdzielcze korzystają z regulacji wzorcowych przygotowywanych przez Bank BPS, konieczne jest jednak odpowiednie przeszkolenie pracowników sieci sprzedaży, a także wdrożenie zmian w systemach IT – ocenia dyrektor Departamentu Skarbu w Banku Polskiej Spółdzielczości. – Dla Banków Spółdzielczych to duże wyzwanie jednak zmiany rozłożone są w czasie. Dokładamy starań, aby były wprowadzane systematycznie – dodaje.

 

Wyzwanie „starego portfela”

 

Ewa Pieterek dyrektor Departamentu Skarbu SGB-Banku podkreśla, że  pod hasłami wdrożenia WIRON-u i zastąpienia nim WIBOR-u w umowach z klientami kryje się bardzo złożony i wielowymiarowy proces.

 

– Istnieją w nim proste elementy reformy, w których nasze prace są już na ukończeniu, ale są też skomplikowane, gdzie wciąż trwają intensywne prace. Przykładowo, dużo łatwiej będzie wdrożyć WIRON w umowie kredytu niż w instrumencie pochodnym – ocenia Ewa Pieterek.

 

Jej zdaniem wśród wyzwań utrudniających tranzycję WIBOR na WIRON jednym z najważniejszych jest obecna sytuacja zmiennych stóp procentowych, w której wskaźnik WIRON wraz ze spreadem korygującym jest wyższy niż WIBOR. – Otwarta też pozostaje kwestia ekonomicznego wpływu konwersji dotychczasowych umów na WIRON, jak również kalkulacja dochodowości działalności bankowej przy zupełnie nowym wskaźniku wykorzystywanym do otrzymywania przychodów odsetkowych w przyszłości – podkreśla.

 

Dyrektor Departamentu Skarbu SGB-Banku ocenia, że generalnie dla Banków Spółdzielczych SGB wyzwania związane z reformą zdają się nieco mniejsze niż dla dużych Banków, w których liczba i skomplikowanie produktów w bilansie jest dużo większe.

 

– Największym wyzwaniem może być tzw. stary portfel i to w jak dużym stopniu konwersja WIBOR na WIRON odbędzie się na mocy aktów prawnych, a w jakim potrzebne będzie aktywne działanie Banków i ich klientów związane z aneksowaniem umów. Poważnym wyzwaniem jest przejście w przypadku niektórych produktów na kalkulację odsetek z dołu. To nie tylko radykalna zmiana filozofii podejścia do płatności odsetek dla Banków i dla klientów, ale przede wszystkim wielkie wyzwanie na poziomie systemów informatycznych – podkreśla Pietrek. – Rozmawiamy o tym wyzwaniu przede wszystkim z emitentami obligacji. Oni są grupą, którą prawdopodobnie zmiana kalkulacji odsetek dotknie najszybciej i uwzględniamy zgłaszane przez nich wątpliwości – dodaje.

 

Komunikacja bezpośrednia

 

Również Dyrektor Departamentu Skarbu SGB-Banku zwraca uwagę na rolę komunikacji bezpośredniej. – Prowadzimy stronę z informacjami dotyczącymi wskaźników referencyjnych. Stworzyliśmy duży pakiet informacyjny o wskaźnikach referencyjnych, gdzie przedstawiamy klientom wiele wiadomości dotyczących WIBOR i WIRON. Przekazujemy ten cały pakiet przy zawieraniu umów, jest też dostępny na stronie, ale wiemy z praktyki, że klienci często tych informacji nie czytają, bo są obecnie zalewani informacjami, które Bank musi im przekazać przy okazji negocjowania i podpisywania umów. Dlatego ogromną rolę odgrywają tu pracownicy Banków Spółdzielczych, którzy muszą mieć odpowiednią wiedzę i umiejętność jej prostego przekazania. Główny nacisk na polu komunikacji skierowany jest obecnie w stronę pracowników banków SGB, by byli gotowi na pytania klientów i wiedzieli jak najwięcej o reformie wskaźników. Robimy to bardzo aktywnie – zapewnia Ewa Pieterek. – Komunikacja z klientami będzie bardzo istotnym etapem reformy. Nasze działania w tym zakresie będą intensyfikowane wraz ze zbliżaniem się daty likwidacji WIBOR-u i wdrażaniem nowych produktów opartych o WIRON – dodaje.

 

 

Autor: Bohdan Szafrański