Przejdź do treści
  • Reforma wskaźników

III Kongres Wskaźników Referencyjnych – jak bezpiecznie przejść z WIBOR-u na WIRON?

Reforma wskaźników referencyjnych na świecie trwa od kilku lat, a w Polsce zdecydowanej dynamiki nabrała około połowy 2022 r. Nie jest to temat z pierwszych stron gazet, choć dotyczy on w zasadzie całej gospodarki. Reformę „odczują”, w różnym stopniu, zarówno biznesowi, jak i konsumenci produktów finansowych. Zagadnienia związane z tranzycją WIBOR-u na WIRON były główną osią III Kongresu Wskaźników Referencyjnych w Warszawie.

 

Z punktu widzenia sektora bankowego, co podkreślał Prezes Związku Banków Polskich Tadeusz Białek, kluczowe w tym roku jest wypracowanie rozwiązania konwersji tzw. legacy portfolio, czyli dostosowania wszystkich obecnie wykonywanych umów finansowych opartych o WIBOR do przejścia na stosowanie nowego wskaźnika referencyjnego WIRON. Sterująca reformą Narodowa Grupa Robocza ds. wskaźników (NGR) przygotowuje obecnie rekomendacje dotyczące dobrowolnej konwersji na nowy wskaźnik, a sektor, jak wskazał Białek, dąży do maksymalnego zwiększenia w umowach klauzul, które regulują ich funkcjonowanie po wygaśnięciu WIBOR-u (co ma nastąpić według zapowiedzi na początku 2025 r.). Docelowo ustawowy zamiennik wskaźnika referencyjnego – WIRON – z mocy prawa zastąpi wszystkie odniesienia w umowach i instrumentach finansowych do wskaźnika referencyjnego podlegającego likwidacji WIBOR.

 

W trakcie obrad wskazywano także na bardzo duże wyzwanie jakim jest pozyskanie społecznej świadomości reformy. Chodzi z jednej strony o aspekt edukacyjny i przekazanie sposobu funkcjonowania nowego kosztu pieniądza klientom detalicznym, a z drugiej o próby podważania dotychczasowej stawki referencyjnej WIBOR, w oparciu o zarzuty dotyczące samego wskaźnika.

 

Odnośnie do wpływu reformy na przeciętnego Kowalskiego w trakcie Kongresu omawiano m.in. kwestie konwencji odsetkowych w produktach finansowych. W związku z konstrukcją indeksu WIRON, który w przeciwieństwie do WIBOR-u uwzględnia wyłącznie zrealizowaną rzeczywistość ekonomiczną (tzw. backward looking), przy zawieraniu z klientami indywidualnymi nowych umów dla produktów w złotych z oprocentowaniem zmiennym NGR rekomenduje, na zasadzie dobrowolności, stosowanie wskaźnika WIRON 1M Stopa Składana w konwencji last reset. Zaletą tego rozwiązania dla konsumenta jest możliwość zapoznania się z wysokością oprocentowania przed rozpoczęciem okresu odsetkowego, co da czas na zgromadzenie należnych środków.

 

W kontekście formułowania zarzutów do istniejącej stawki WIBOR Prezes spółki GPW Benchmark, która opracowuje WIBOR na podstawie zezwolenia KNF w oparciu o regulacje UE, Zbigniew Minda podkreślał, że umowy kredytowe ze zmienną stawką oprocentowania, odsyłające do WIBOR-u, spełniają wszystkie konieczne kryteria: zrozumiałości, dostępności i weryfikowalności oraz obiektywności. Minda podkreślał, że KNF udzielił GPW Benchmark zezwolenia w drodze decyzji administracyjnej, stwierdzając tym samym zgodność metody wskaźnika WIBOR z rozporządzeniem BMR. Dodał, że z przepisów prawa oraz orzecznictwa Sądu Najwyższego wynika, że nie można w postępowaniu cywilnym podważyć decyzji administracyjnej: do sądu cywilnego nie należy rozstrzyganie o zgodności wskaźnika WIBOR z przepisami prawa, gdyż taka kompetencja jest przyznana przepisami unijnymi oraz przepisami prawa polskiego wyłącznie Komisji Nadzoru Finansowego. Do sądu cywilnego należy więc wyłącznie badanie „klauzuli zmiennego oprocentowania”, a nie „zgodności wskaźnika WIBOR z przepisami BMR”.

 

W trakcie innego z paneli Kongresu szefowie departamentów dużych polskich banków komercyjnych wskazywali, że kluczowe jest płynne przeprowadzenie reformy, a zbytni pośpiech w tej kwestii może skutkować większymi jej kosztami dla konsumentów, ponieważ banki będą musiały uwzględnić w wycenie swoich produktów i instrumentów ryzyka i pewne niedopasowania rynkowe wynikające z wczesnego etapu tranzycji. Podkreślali, że kluczowy jest rozwój rynku profesjonalnego (hurtowego) opartego o nową stawkę, co ułatwi oddolny rozwój rynku produktów detalicznych. Jak wskazywano, konieczne jest także uregulowanie kwestii przedpłat kredytów opartych o stałą stopę procentową, co ułatwiłoby rozwój tego segmentu rynku.

 

Według danych KNF aktywa sektora bankowego i SKOK, w których stosowany jest wskaźnik WIBOR, to ponad 1 bln zł (stan na koniec 2021 r.), a rynek instrumentów pochodnych opartych o WIBOR (dane z połowy 2022 r.) to ponad 3 bln zł, czyli tyle ile według wstępnych danych wyniósł PKB Polski w 2022 r.

 

III Kongres Wskaźników Referencyjnych, organizowany przez CEETA, odbył się w dn. 15-16 maja w Warszawie. Partnerem głównym Kongresu był Deloitte, partnerem GPW Benchmark, a patronat medialny nad wydarzeniem sprawował PAP Biznes. Wśród prelegentów znaleźli się także przedstawiciele m.in. Alior Bank, Banku Pekao, BGK, Bloomberga, BNP Paribas, EBOiR, ING Banku Śląskiego, ITMA, PKO, czy UKNF.

Cookies

Serwis BANKIWPOLSCE.pl administrowany przez Związek Banków Polskich w Warszawie stosuje dla prawidłowego działania pliki cookies. Politykę prywatności, cel i sposób stosowania plików cookies znaleźć można tutaj.